Puchar Polski: Osiem prób, jedno trofeum

Autor: Radosław Kaczmarski fot. Paweł Kołakowski
2018-02-15 09:00:00

Już dziś rozpocznie się turniej finałowy Pucharu Polski. Legioniści staną do boju jutro, drugiego dnia zmagań, kiedy to zmierzą się z broniącym trofeum Stelmetem Eneą BC Zielona Góra.

Przez dziesiątki lat formuła rozgrywania Pucharu Polski zmieniała się wielokrotnie, najczęściej przybierała ona formę rywalizacji czterech zespołów wyłonionych w drodze eliminacji. Różnie bywało z rangą turnieju - wiele klubów traktowało walkę o trofeum jak kulę u nogi, nie wystawiając do gry najmocniejszego składu. Z tego powodu  zawodów po prostu wielokrotnie nie decydowano się rozgrywać. Często o Puchar Polski grano już po zakończeniu sezonu ligowego, a tuż przed lub w trakcie rozgrywek kadry narodowej. Z tego powodu kluby często nie mogły korzystać z reprezentantów Polski, co sprzyjało nieoczekiwanym rozstrzygnięciom. Legia ośmiokrotnie meldowała się w turniejach finałowych, a więc w  decydującej fazie rozgrywek o Puchar Polski. Tylko raz w historii trofeum trafiło do klubowej gabloty, aż pięć razy ulegaliśmy rywalom w finale. Poniżej przedstawiamy losy turniejów finałowych o Puchar Polski w których uczestniczył nasz klub:

Rok 1952 (Kraków): 2. miejsce

Turniej finałowy, którego stawką był Pucharu Polski, odbył się po raz pierwszy przed rozpoczęciem sezonu 1952/53. We wrześniu pierwszoligowcy i mistrzowie okręgów przystąpili do eliminacji w których w ćwierćfinale odpadł mistrz Polski - Spójnia Łódź. Tydzień przed inauguracją, na początku października, gospodarzem zmagań był Kraków, a do rywalizacji stanęły zespoły z Warszawy i właśnie z Krakowa. Półfinały to pojedynki CWKS-u Warszawa z Kolejarzem Warszawa oraz Gwardii Kraków z Ogniwem Kraków. Już na tym etapie rozgrywek nie obyło się bez kontrowersji: w krakowskich derbach górą byli koszykarze Ogniwa (49:48) lecz Gwardia złożyła protest, który został uznany. Arbitrzy zarządzili… dogrywkę, której rozgrywać jednak nie zamierzali „zwycięzcy” czyli zawodnicy Ogniwa. Wobec takiego obrotu spraw, to gospodarze turnieju, gwardziści, zostali uznani za triumfatora półfinału i zagrali w finale z naszym zespołem, który poradził sobie w swoim półfinale z Kolejarzem (41:40). Emocji nie brakowało również w decydującym o losach trofeum starciu. Kilkanaście sekund przed końcem meczu, przy stanie 33:33, nasi zawodnicy mieli ogromną szansę na zwycięstwo. Piłkę przechwycił Wiesław Szor, ale nie będąc atakowany przez żadnego z przeciwników, nie trafił do kosza z najbliższej odległości. Regulaminowy czas gry przyniósł remis, a w dogrywce górą byli krakowianie.

1/2 finału: CWKS Warszawa - Kolejarz Warszawa  41:40

Finał: Gwardia Kraków - CWKS Warszawa  35:33 po dog. (33:33)

Rok 1956 (Ostrów Wlkp.): 3 miejsce

Na kolejną okazję do rywalizacji w turnieju finałowym  przyszło legionistom czekać cztery lata. Decydujące rozstrzygnięcia miały zapaść na turnieju w Olsztynie, ale zmianie uległo i miejsce i forma rywalizacji. W ćwierćfinale CWKS nie dał najmniejszych szans Startowi Lublin (84:38). Półfinały rozegrano w Warszawie (CWKS - AZS Warszawa) oraz we Wrocławiu (CWKS Wrocław - Gwardia Wrocław), a finał zaplanowano w Ostrowie Wlkp. Na tym etapie niestety zakończył się nasz marsz po puchar - rywal zza miedzy okazał się być nieco mocniejszy od podopiecznych Tadeusza Ulatowskiego. Jak się później okazało, warszawscy akademicy zostali triumfatorami rozgrywek po pokonaniu CWKS-u Wrocław.

1/4 finału: CWKS Warszawa - Start Lublin  84:38 

1/2 finału: AZS Warszawa - CWKS Warszawa  61:56 

Rok 1957 (Toruń): 2. miejsce

Końcówka czerwca 1957 roku była czasem w którym cztery kluby stanęły do rywalizacji o Puchar PZKosz. Tym razem postawiono na rywalizację każdy z każdym. W Toruniu doszło do pojedynków Legii Warszawa - ówczesnego mistrza Polski, z drugoligowym CWKS-em Bydgoszcz oraz z dwoma beniaminkami ekstraklasy: Spartą Kraków i CWKS-em Wrocław. Faworyt do zdobycia pucharu mógł być tylko jeden, a jednak rozgrywki przyniosły niespodziankę w postaci zwycięstwa wrocławian. Legioniści pokonali CWKS Wrocław 50:44 oraz Spartę (52:50), a nieoczekiwanie ulegli teoretycznie najsłabszym w stawce bydgoszczanom (65:66). Wobec równej liczby punktów zgromadzonych przez trzy drużyny, o kolejności w tabeli decydowała różnica pomiędzy punktami zdobytymi a straconymi. Dzięki wysokiej wygranej wrocławian nad bydgoszczanami (66:50), to właśnie zespół z Dolnego Śląska uniósł puchar w geście triumfu. Nasi zawodnicy musieli zadowolić się drugim miejscem, do wygrania rywalizacji zabrakło 14 małych punktów.

Legia Warszawa - CWKS Bydgoszcz  65:66

Legia Warszawa - CWKS Wrocław  50:44

Legia Warszawa - Sparta Kraków 52:50

Rok 1959 (Wrocław): 2. miejsce

Finałowy turniej Pucharu Polski w 1959 roku przyniósł zwycięstwo koszykarzom Śląska Wrocław. Podobnie jak dwa lata wcześniej postawiono na formułę „każdy z każdym”, ale tym razem w okrojonym składzie. AZS Toruń nie przystąpił do rywalizacji stawiając wyżej w swojej hierarchii Akademickie Mistrzostwa Polski. Każdy z trzech uczestników legitymował się bilansem jednego zwycięstwa i porażki, ponownie więc z pomocą musiał przyjść bilans małych punktów w którym najlepsi okazali się być wrocławianie (+9) przed legionistami (-1) Spartą Kraków (-8)

Legia Warszawa - Sparta Kraków  65:54

Śląsk Wrocław - Legia Warszawa  69:57

Rok 1970 (Katowice): 1. miejsce

Coraz mniej zespołów przywiązywało wagę do Pucharu Polski w związku z czym zadecydowano o zaprzestaniu rywalizacji o to trofeum. Powrócono do niej w 1969 roku, a zachętą do uczestnictwa miało być zagwarantowane miejsce dla triumfatora w  kolejnej edycji Pucharu Europy. Ranga turnieju wzrosła, ale niestety legioniści nie sprostali zadaniu odpadając już w jednym z turniejów eliminacyjnych. Inaczej było w 1970 roku, kiedy turniej finałowy odbywał się w hali Baildonu Katowice. Trzystopniowe eliminacje rozgrywane systemem turniejowym przebrnęły Legia Warszawa, Lech Poznań, Wybrzeże Gdańsk, oraz Górnik Wałbrzych. W dniach 1-3 maja każdy z wymienionych zespołów rozegrał trzy mecze. Końcowa tabela turnieju wskazywała naszych koszykarzy jako zwycięzców rywalizacji. Komplet zwycięstw zapewnił legionistom pierwszy w historii klubu Puchar Polski.

Legia Warszawa - Górnik Wałbrzych 90:80

Legia Warszawa - Wybrzeże Gdańsk 77:64

Legia Warszawa - Lech Poznań  83:81

Legia Warszawa - zdobywcy Pucharu Polski 1970. Rząd górny od lewej: Tomasz Storożyński, Marek Krzyżanowski, Zbigniew Andrzejewski, Włodzimierz Trams, Henryk Filipiak, Andrzej Pstrokoński. Rząd dolny od lewej: Mirosław Kuczyński, Michał Romanowski, Bogusław Piltz, Ryszard Żurek, Tomasz Tybinkowski

Rok 1972 (Kielce): 2. miejsce

Wiosna 1972 roku przyniosła legionistom spadek z ekstraklasy. Słaba forma w lidze nie przeszkodziła podopiecznym trenera Andrzeja Pstrokońskiego awansować do finałowej rozgrywki o Puchar Polski. Już w półfinałowym turnieju nasz zespól sprawił nie lada niespodziankę eliminując świeżo koronowanego mistrza Polski, czyli Wybrzeże Gdańsk. Legioniści byli blisko zdobycia trofeum, ale na przeszkodzie stanął dobrze prezentujący się wrocławski Śląsk, który okazał się być niepokonany.

Legia Warszawa - Polonia Warszawa  59:58

Legia Warszawa - Wisła Kraków  82:66

Legia Warszawa - Śląsk Wrocław  66:77

Rok 1975 (Ostrów Wlkp.): 4. miejsce

Tuż po zakończeniu rywalizacji ligowej, którą ponownie zakończyliśmy na miejscu spadkowym,  przystąpiono do rozstrzygnięcia losów kolejnej edycji rozgrywek o Puchar Polski. Po rozegraniu rund wstępnych w których nie obyło się bez niespodzianek (odpadł m.in Śląsk Wrocław, AZS Warszawa, ŁKS Łódź i Resovia Rzeszów), finałową czwórkę stanowiły: Korona Kraków, Legia Warszawa, Lech Poznań i Polonia Warszawa. Niestety, nie był to udany występ naszego zespołu. Z trzema porażkami zakończyliśmy udział w rozgrywkach na ostatnim, czwartym miejscu. Ze zdobycia trofeum cieszyli się zawodnicy Polonii.

Legia Warszawa - Korona Kraków  62:79

Legia Warszawa - Polonia Warszawa 87:115

Legia Warszawa - Lech Poznań  77:94

Rok 1981 (Szczecin): 2. miejsce

Tym razem odstąpiono od formuły turniejowej. Już w eliminacjach odpadła czołowa trójka mistrzostw Polski: Śląsk Wrocław, Górnik Wałbrzych i Zagłębie Sosnowiec. W półfinale przyszło nam się mierzyć z Siarką Tarnobrzeg, którą pokonaliśmy 89:83. Finałowe spotkanie to starcie z gospodarzem turnieju, szczecińską Pogonią. Byliśmy bardzo blisko wywalczenia drugiego w historii Pucharu Polski. Zacięte spotkanie nie zostało rozstrzygnięte w regulaminowym czasie gry (remis 72:72). W dogrywce lepsza była Pogoń, zwyciężając 80:79.

1/2 finału: Legia Warszawa - Siarka Tarnobrzeg  89:83

Finał: Pogoń Szczecin - Legia Warszawa  80:79 po dog. (72:72)